Cukrzyca w ciąży (cukrzyca ciążowa)

Cukrzyca ciążowa zwana cukrzyca ciężarnych spowodowana jest zaburzeniami gospodarki hormonalnej organizmu w czasie ciąży. Po porodzie zazwyczaj ustępuje, ale może pojawić się w przyszłości lub zwiększyć ryzyko zachorowania na cukrzyce typu 2. Cukrzyca ciążowa jest zagrożeniem nie tylko dla matki, ale również dla płodu. Wysoki poziom cukru we krwi może prowadzić do wad rozwojowych płodu lub poronień, zwłaszcza w pierwszych trzech miesiącach ciąży. Do najczęstszych powikłań zalicza się:

• wady serca
• wady nerek
• wodogłowie u noworodka
• zwiększoną masę dziecka- powyżej 4000g
• lub tez opóźnienie w rozwoju płodu i mała masa (waga) dziecka
• niedorozwój płodu

Uzyskanie prawidłowych wyników leczenia ma nierozerwalny związek z utrzymaniem prawidłowych poziomów cukru we krwi matki. Najprostszą metodą kontroli jest oznaczenie poziomu cukru za pomocą glukometru (do kupienia w każdej aptece). Do właściwego monitorowania stężenia poziomu glukozy we krwi, konieczne są jego oznaczenia codziennie na czczo oraz godzinę po każdym głównym posiłku(śniadaniu, obiedzie, kolacji)

Jednym z zasadniczych elementów leczenia cukrzycy czyli uzyskania prawidłowego poziomu cukru we krwi, jest stosowanie odpowiedniej diety. Dieta cukrzycowa a szczególnie stosowana w okresie ciąży powinna zawierać wszystkie składniki pokarmowe, które są niezbędne do prawidłowego rozwoju płodu: białka, tłuszcze, węglowodany, sole mineralne

Przy ustalaniu diety należy wziąć pod uwagę nie tylko dobową zawartość kaloryczną ale również dobową ilość wymienników węglowodanowych. W ciąży w stosunku do prawidłowej diety w okresie przedciążowym już od II-go trymestru wzrasta zapotrzebowanie energetyczne o 300 kcal i takie utrzymuje się do końca ciąży

• Dobowa wartość kaloryczna diety powinna by ustalona na podstawie prawidłowej masy ciała sprzed ciąży. W ciąży wynosi średnio 2000 - 2200 kcal/dobę - około 35 kcal na jeden kilogram masy ciała.
• Wymiennik węglowodanowy = jednostka chlebowa - jednostka stworzona dla ułatwienia obliczania zawartości węglowodanów w diecie. Jest to taka ilość wagowa danego produktu, która zawiera 12g węglowodanów

W okresie ciąży dobowa ilość wymienników węglowodanowych powinna mieścić się w zakresie 19-21 jednostek. Ilość wymienników węglowodanów na jedne posiłek nie powinna przekraczać 6. Poszczególne posiłki powinny zawierać:

• I śniadanie 4-5 jednostek
• II śniadanie 2-3 jednostek
• Obiad 5 jednostek
• Podwieczorek 2-3 jednostek
• Kolacja 3-4 jednostek
• Posiłek przed snem 1-2 jednostki

Chora na cukrzycę ciążową powinna zjadać 6 posiłków dziennie ostatni posiłek przed snem o godzinie 21-22. Posiłki należy spożywać regularnie o stałych porach.

tabela wymienników węglowodanowych

Skład diety dla kobiet chorych na cukrzycę ciążową

Dieta cukrzycowa musi zawierać wszystkie składniki pokarmowe

• Węglowodany- powinny pokrywać 50-55% ogólnego zapotrzebowania energetycznego. Węglowodany dzielimy na:
• cukry proste - należy je ograniczyć do minimum. Należą do nich cukier do słodzenia, miód , dżem, ciastka, cukierki, wyroby czekoladowe. Owoce oraz soki owocowe zawierają bardzo dużo węglowodanów prostych, dlatego należy je spożywać w ograniczonej ilości, najlepiej rozcieńczone wodą 1:1 oraz jedynie do godziny 18:00. Należy wyeliminować z diety winogrona, banany oraz kiwi.
• cukry złożone - zawarte są głównie w przetworach zbożowych, ziemniakach, ryżu. Produkty zawierające cukry złożone należy spożywać w kontrolowanych ilościach ale powinny wchodzić w skład każdego posiłku
• węglowodany nie ulegające strawieniu takie jak błonnik, pektyny
• białka - powinny pokrywać 20% zapotrzebowania energetycznego. Połowę zapotrzebowania na białko powinno być pokryte przez białka pochodzenia zwierzęcego, jak chude mięso (drób, ryby, chuda cielęcina) oraz przetwory mleczne (chude sery, mleko do 0,5%, jogurty jedynie naturalne)
• tłuszcze - powinny pokrywać 30% zapotrzebowania energetycznego. Tłuszcze zwierzęce należy zastąpić tłuszczami roślinnymi, (olej rzepakowy lub oliwa z oliwek)

Przyrządzanie potraw dla cukrzykow

Potrawy powinny być gotowane w wodzie i na parze, przygotowywane na grillu lub rożnie, pieczone w pergaminie lub folii, duszone bez smażenia.

Produkty nie wskazane w cukrzycy:

• cukier, miód, dżemy, słodycze, lody chałwa
• tłuste mleko i jego przetwory, śmietana, lody, tłuste żółte sery
• majonez
• owoce morza m.in. krewetki, kalmary
• tłuste mięsa i wędliny
• pieczywo słodzone
• owoce suszone: rodzynki, daktyle, banany itp.
• słodkie soki, słodzone napoje, syropy
• jogurty i serki owocowe
• napoje alkocholowe

Przykładowa dieta cukrzycowa dla Cieżarnych